Hialuronidaza – czym jest i kiedy warto stosować?

Kwas hialuronowy posiada zdolność do wiązania wody, co wpływa na nawilżenie i zwiększenie elastyczności skóry. Właściwość ta znalazła szerokie zastosowanie w medycynie estetycznej, głównie jako sposób na redukcję zmarszczek, powiększanie ust czy modelowanie owalu twarzy. W przypadku zbyt dużej ilości kwasu hialuronowego wykorzystanego do wykonania tych zabiegów możliwy jest jego rozkład przy pomocy hialuronidazy. Czym jest ten enzym i w jaki sposób działa?
Spis treści
ToggleCzym jest hialuronidaza?
Według najprostszej definicji hialuronidaza jest enzymem rozkładającym kwas hialuronowy. Enzym ten występuje naturalnie w przyrodzie, m.in. w jadzie owadów błonkoskrzydłych (takich jak osy czy pszczoły) i niektórych gatunków węży; jest także wytwarzany przez bakterie i część komórek organizmów kręgowców. Jego działanie polega na rozrywaniu wiązań glikozydowych, co prowadzi do depolimeryzacji kwasu hialuronowego.
Hialuronidaza jest wykorzystywana już lat 50. XX wieku. Na przestrzeni lat znalazła bardzo szerokie zastosowanie w medycynie. Enzym ten używa się m.in. w celu podskórnego nawadniania u osób starszych (jako dodatek do soli fizjologicznej), wzrostu wchłaniania leków podawanych podskórnie czy też zapobieganiu negatywnym skutkom pozanaczyniowego podania leków. Jest wykorzystywana również do leczenia guzków i ziarniaków.
Pierwsze użycie hialuronidazy w medycynie estetycznej datuje się na rok 2004. Wtedy to podanie 75 IU enzymu i 1,5 ml 0,5% lidokainy z epinefryną pozwoliło zredukować 90% nierówności i guzków w ciągu doby [1]. Dziś substancja ta jest już powszechnie wykorzystywana do usuwania zbyt dużych ilości wypełniaczy lub modyfikowania efektów uprzednio wykonanych zabiegów z użyciem kwasu hialuronowego.
Kiedy stosuje się hialuronidazę?
Hialuronidazę stosuje się zwykle w sytuacji, gdy pacjent nie jest zadowolony z efektów zabiegów z wykorzystaniem kwasu hialuronowego. Taka sytuacja najczęściej ma związek z:
- aplikacją zbyt dużej ilości wypełniacza, co prowadzi do nienaturalnych efektów,
- niewłaściwym umiejscowieniem wypełniacza,
- niewłaściwym dobraniem wypełniacza,
- asymetrią twarzy,
- likwidacją wszelkich niedoskonałości po zabiegu (np. nierównomiernego rozłożenia wypełniacza lub pojawienia się grudek na ustach),
- migracją kwasu hialuronowego.
Zabieg rozpuszczenia HA z wykorzystaniem hialuronidazy może mieć również stricte medyczne wskazania. Warto jednak tu wspomnieć, że reakcje niepożądane po podaniu kwasu hialuronowego zdarzają się rzadko, a do ich najczęstszych przyczyn należą nieprawidłowa technika wstrzykiwania, brak aseptyki zabiegu, zmienności anatomiczne oraz naturalna reakcja organizmu na obecność ciała obcego.
Przykładowymi wskazaniami medycznymi do zabiegu z użyciem hialuronidazy są:
- alergia lub nietolerancja na kwas hialuronowy (w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej bezpośrednio po podaniu HA możliwe jest zminimalizowanie obrzęków przy pomocy iniekcji hialuronidazy – dlatego tak ważne jest, by zabieg przeprowadzała osoba, która jest w stanie szybko rozpoznać reakcję alergiczną i skutecznie zapobiec jej skutkom),
- zator lub martwica powstała po podaniu kwasu,
- hiperkorekcja powstała na skutek zbyt płytkiej aplikacji kwasu,
- inne powikłania spowodowane podaniem kwasu.
Jak wygląda zabieg z użyciem hialuronidazy?
Podanie hialuronidazy odbywa się w znieczuleniu miejscowym, a cały zabieg trwa niespełna pół godziny. Dobrana wcześniej dawka enzymu jest wprowadzana przy pomocy cienkiej igły bezpośrednio do miejsca z nadwyżką wypełniacza, co rozpoczyna proces rozpuszczania i naturalnego usuwania go z organizmu. Dla wielu osób z pewnością będzie ważny fakt, że pierwsze efekty działania hialuronidazy widać już po kilkudziesięciu minutach od zabiegu. Na ostateczny efekt trzeba jednak poczekać zwykle kilka dni.
Może się zdarzyć, że podanie hialuronidazy nie przyniesie oczekiwanych efektów. Wszystko zależy od dokładnego składu wypełniacza, jego ilości oraz głębokości. Czasami lekarz musi dobrać większą dawkę enzymu lub wykonać więcej niż jeden zabieg.
Niepożądane skutki i przeciwwskazania do zabiegu hialuronidazy
Reakcja wypełniacza na hialuronidazę może być różna w zależności od wielu czynników, m.in. stężenia kwasu hialuronowego, formy wypełniacza i liczby powiązań krzyżowych. Dlatego tak ważny jest dobór odpowiedniej dawki enzymu oraz miejsce jego aplikacji.
Zabiegi z użyciem hialuronidazy nie są zalecane przede wszystkim w przypadku ciąży i okresu karmienia, uczulenia na jad owadów błonkoskrzydłych (ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji krzyżowych), ciężkich chorób autoimmunologicznych oraz chorób nowotworowych. Do najczęstszych skutków ubocznych związanych z zabiegiem należą świąd i reakcja alergiczna (częstość tej drugiej waha się od 0,05% do 0,69%), dlatego też czasami przed terapią zaleca się wykonanie testów skórnych [3].
—
Źródła:
[1] Zegarska B., Ambroziak M., Ornatowska M., Barańska-Rybak W., 2020, Postępowanie przy powikłaniach po zabiegach z użyciem kwasu hialuronowego. Rekomendacje Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Przegląd Dermatologiczny
[2] Conings J., 2020, Powikłania po leczeniu wypełniaczami kwasu hialuronowego – przegląd piśmiennictwa
[3] Jung H., 2020, Hyaluronidase: An overview of its properties, applications, and side effects, Archives of Plastic Surgery