Pieprzyki są powszechnie występującymi zmianami skórnymi. Większość z nich cechuje się niewielkim rozmiarem i nie stanowi dla pacjentów problemu estetycznego. Niewiele osób zwraca na nie uwagę, a niektórzy nawet uważają, że dodają one uroku. Ich usunięcie jest najczęściej podyktowane zbyt dużym rozmiarem i kwestiami zdrowotnymi – niektóre pieprzyki mogą zawierać komórki rakowe, a nawet z czasem przekształcić się w czerniak, czyli złośliwy nowotwór skóry. Kiedy znamię barwnikowe powinno zwrócić naszą uwagę i jak wygląda zabieg jego usunięcia?
Czym są pieprzyki?
Pieprzyki to potoczna nazwa znamion melanocytowych, które mogą występować na całym ciele – najczęściej na kończonych, tułowiu i twarzy. Przeciętnie każdy z nas ma ok. 20 takich znamion. Ich wygląd jest bardzo zróżnicowany pod względem rozmiaru, koloru, kształtu i struktury powierzchni. Najczęściej znamiona mają łagodny charakter – są niewielkimi, brązowymi, kolistymi i płaskimi plamkami, które nie przykuwają szczególnej uwagi. Problem estetyczny, a często również zdrowotny pojawia się wraz z odstępstwami od tej normy, np. gdy znamię jest duże, asymetryczne i nierównomiernie ubarwione.
Jak powstają pieprzyki?
Pieprzyki powstają w wyniku proliferacji (namnażania) melanocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny – pigmentu nadającego kolor skórze, oczom i włosom. Ze względu na czas powstania zmiany barwnikowe dzieli się na:
- wrodzone – istniejące już w momencie narodzin, względnie rzadkie (według szacunków występują u 1% noworodków), o średnicy od kilku milimetrów do nawet kilkunastu centymetrów (czasami obejmujące duże powierzchnie ciała),
- nabyte – tworzą się z czasem, głównie na skutek działania promieniowania UV. Można je dodatkowo podzielić na łagodne (owalne, małe i brązowe plamki) i atypowe (asymetryczne, większe, o niejednolitym kolorze – to właśnie one stwarzają ryzyko rozwoju czerniaka).
Na jakie pieprzyki należy zwracać uwagę?
W samodzielnej ocenie niepokojących cech pieprzyków polega metoda ABCDE. Zwraca ona uwagę na 5 głównych aspektów, po zauważeniu których pacjent powinien udać się do lekarza. Są to:
- A – asymetria (ang. asymmetry) – odstępstwa od owalnego kształtu,
- B – granica (ang. border) – nieregularne, poszarpane brzegi,
- C – kolor (ang. color) – nierównomierny kolor, np. wyróżniająca się obwódka,
- D – średnica (ang. diameter) – rozmiar pow. 5 mm,
- E – ewolucja (ang. evolution) – postępujące zmiany, np. powiększanie się pieprzyka.
Lista ta nie wyczerpuje całego spektrum cech, które są odstępstwem od normy wskazującym na zmiany chorobowe. Konsultacja lekarska jest konieczna także wtedy, gdy w miejscu zmiany pacjent odczuwa ból, pieczenie lub swędzenie oraz gdy pieprzyki krwawią lub wydzielają wydzielinę.
Chirurgiczne usuwanie pieprzyków – opis zabiegu
Usuwanie pieprzyków jest zabiegiem chirurgicznym wykonywanym przy pomocy skalpela i poprzedzonym znieczuleniem miejscowym. Oprócz samego znamienia lekarz usuwa również niewielki margines niezmienionych tkanek, które potencjalnie mogą składać się z chorobowych komórek, następnie zakładane są szwy i opatrunek. Standardowo szwy są zdejmowane po 7 dniach od zabiegu, jednak czas ten może się wydłużyć w zależności od rodzaju usuwanego znamienia i przebiegu gojenia.
Wykonanie tej procedury musi być poprzedzone konsultacją lekarską, w trakcie której lekarz ocenia zmianę i stan zdrowia pacjenta oraz – ewentualnie – zleca dodatkowe badania.
Jak w przypadku każdego zabiegu tego typu ważna jest odpowiednia pielęgnacja operowanego obszaru i stosowanie się do zaleceń lekarza. Przede wszystkim pacjent powinien unikać kąpieli i innych czynności narażających ranę na długotrwałe namoczenie. Niewskazana jest również ekspozycja operowanego miejsca na słońce – może to doprowadzić do powstania blizn i zakłócenia procesu gojenia.
Więcej informacji o zabiegu znajdziesz tutaj: chirurgiczne usuwanie znamion – Wrocław.
Czy pieprzyki można usunąć laserowo?
Niektóre znamiona barwnikowe mogą zostać usunięte przy pomocy lasera. Jednak metody tej nie stosuje się w przypadku zmian chorobowych. Jeśli podczas konsultacji lekarz stwierdzi ryzyko zezłośliwienia pieprzyka, zaleci przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego, który umożliwi przeprowadzenie dalszych badań histopatologicznych.
—
Źródła:
[1] Włodarkiewicz A., 2009, Znamiona melanocytowe wrodzone, Przegląd Dermatologiczny 96
[2] Hałas P., 2017, Charakterystyka czerniaka oraz ocena poziomu wiedzy studentów na temat czerniaka złośliwego, Dermatologia
[3] Zaal L.H. i inni, 2004, Classification of congenital melanocytic naevi and malignant transformation: a review of the literature
[4] Damsky W., Bosenber M., 2017, Melanocytic nevi and melanoma: Unraveling a complex relationship, Oncogene 36(42)