Zmiany skórne mogą powstawać pod wpływem różnych czynników. Wykwity pierwotne, takie jak plamy, grudki, guzy, krosty czy pęcherze, to zwykle skutek rozwijającej się choroby. Ich następstwem są z kolei zmiany wtórne, np. blizny, nadżerki i przeczosy. Po rozpoznaniu rodzaju i przyczyny powstania wykwitów lekarz podejmuje decyzję o ich usunięciu. Istnieje wiele metod przeprowadzenia takiego zabiegu, a do najpopularniejszych należą laserowa i chirurgiczna. Czym się różnią?
Kiedy należy usunąć zmiany skórne?
Usunięcie zmian skórnych jest najczęściej elementem leczenia choroby lub działaniem profilaktycznym podejmowanym np. w celu uniknięcia rozwoju nowotworu. Jednak nawet gdy wykwit nie stanowi zagrożenia, pacjent może zdecydować się na jego usunięcie ze względów estetycznych, zwłaszcza gdy znajduje się w widocznym miejscu, np. na twarzy.
W praktyce każda niepokojąca zmiana powinna być skonsultowana z lekarzem. Co powinno szczególnie zainteresować pacjenta? Z pomocą przychodzi metoda ABCDE opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne. Zgodnie z jej założeniami charakter nowotworowy wykwitów może zwiastować 5 cech:
- A – asymmetry – asymetria (ukierunkowanie na jedną stronę),
- B – borders – granice (nieregularny kształt),
- C – color – kolor (niejednolita barwa),
- D – diameter – średnica (zmiany ma powyżej 5 mm),
- E – evolution – ewolucja (szybka zmiana koloru, rozmiaru, kształtu lub grubości).
Różnice między laserowym i chirurgicznym usuwaniem zmian skórnych
Chirurgiczne usuwanie zmian skórnych polega na wycięciu zmiany przy pomocy skalpela. Metoda ta jest stosowana w przypadku dużych zmian skórnych (zwykle o średnicy pow. 1 cm) oraz wykwitów o charakterze przednowotworowym lub nowotworowym. Wycięta tkanka skórna może zostać przebadana histopatologicznie, co służy do dalszej diagnostyki.
Laserowe usuwanie zmian skórnych to z kolei usunięcie zmiany przy pomocy wiązki lasera, którego światło jest absorbowane przez wodę, co prowadzi do odparowania zmiany skórnej. Przeciwwskazaniem do wykonania tego zabiegu może być choroba nowotworowa, zakażenie skóry w miejscu zmiany, przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, a także ciąża i karmienie piersią.
Podstawowe różnice między chirurgicznym i laserowym usuwaniem zmian skórnych przedstawia poniższa tabela.
Tab. 1. Porównanie chirurgicznego i laserowego usunięcia zmian skórnych
| Cecha | Zabieg chirurgiczny | Zabieg laserowy |
| Najczęstsze rodzaje zmian | znamiona barwnikowe, guzy zapalne, zmiany nowotworowe i przednowotworowe | brodawki, włókniaki, prosaki, kępki żółte |
| Czas trwania zabiegu | ok. 15-30 minut | ok. 5-30 minut |
| Znieczulenie | miejscowe | miejscowe (często wystarczająca jest maść znieczulająca) |
| Po zabiegu | Po wycięciu zmiany lekarz zakłada szwy, które następnie są zdejmowane po upływie ok. 7-14 dni | Po zabiegu laserowym w miejscu zmiany skórnej tworzy się strupek |
| Rekonwalescencja | 7-21 dni | 7-10 dni |
| Blizna | wielkość i widoczność blizny zależna od zabiegu; zwykle niewielka i mało widoczna | brak blizny lub niewielka blizna (mniej widoczna niż w przypadku usunięcia chirurgicznego) |
UWAGA! Dane podane w tabeli są przybliżone i mogą się różnić w zależności od indywidualnego przypadku każdego pacjenta.
Laserowo czy chirurgicznie? Wybór metody usuwania zmian skórnych
Nie można jednoznacznie stwierdzić, który sposób usuwania zmian skórnych jest lepszy. Lekarz podejmuje decyzję co do metody leczenia, biorąc pod uwagę rodzaj i rozmiar zmiany, a także jej lokalizację. Ważne są również takie czynniki jak przeciwwskazania przed wykonaniem zabiegu oraz skutki uboczne i potencjalne zagrożenia dla pacjenta.
Jedną z kwestii, która najbardziej interesuje pacjentów w związku z usunięciem zmian skórnych, jest widoczność blizny po zabiegu. Niektóre badania wskazują, że wybór metody nie ma większego znaczenia dla efektów estetycznych. Przykładem jest przeprowadzone przez naukowców z Indii porównanie efektywności chirurgicznego, elektrochirurgicznego i laserowego leczenia łagodnych znamion [1]. Okazało się, że w perspektywie długoterminowej (po 90 dniach) różnice w gojeniu się ran i wyglądzie blizny były nieistotne statystycznie dla każdej z trzech zastosowanych metod. Jeśli jednak blizna po zabiegu jest duża i bardzo widoczna, pacjent może zdecydować się na jej laserowe usunięcie w późniejszym czasie.
—
Źródła:
[1] Reddy Bandral M, Gir PJ, Japatti SR, Bhatsange AG, Siddegowda CY, Hammannavar R., A Comparative Evaluation of Surgical, Electrosurgery and Diode Laser in the Management of Maxillofacial Nevus, J Maxillofac Oral Surg. 2018